حمام و کارکردهای اجتماعی آن در سده‌های میانۀ تاریخ ایران

حمام، برخلاف تصوّر رایج، صرفاً، مکانی برای نظافت و تطهیر نبوده و با توجه به ظرفیت‎ها و ویژگی‎های خود، دارای کارکردهای اجتماعی و حتی سیاسی در تمام تاریخ ایران بوده ‎است. این کارکردها بیانگر این واقعیت است که حمام به عنوان یکی از عوامل اثرگذار در تاریخ تحوّلات اجتماعی ‌ایران، ‎به‎ویژه در سده‌های میانۀ اسلامی‌، نقش و جایگاه مؤثری داشته ‎است. حال، نوشتار حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهره‌گیری از منابع معتبر، در پی پاسخ به این پرسش اساسی بوده ‎است که حمام در قرون میانۀ تاریخ ایران چه کارکردهای اجتماعی داشته‎است. یافته‌های پژوهش نیز حکایت از آن دارد که حمام در این دوره، با توجه به موقعیت ممتاز جغرافیایی در بافت شهرها و روستاها و در نتیجه به عنوان کانون تجمّع مردم، یکی از مراکز اصلی تعاملات اجتماعی در ابعاد و زمینه‌های اطلاع‎رسانی عمومی، وسیلۀ سرشماری عمومی، محل مناظرات و مباحثات فعالیت درمانی و حتی معیار سنجش تشخّص اجتماعی بود.